თქმულა – “ასჯერ გაზომე, ერთხელ გასჭერიო.” ალბათ ყველაზე ხშირად ვცდილობთ გადაწყვეტილებები ავწონ-დავწონოთ და ისე მივიღოთ, ამაში საუკეთესო დამხმარე რა თქმა უნდა ჩვენი სინდისი და შინაგანი კომპასია, თუმცა ცხოვრებაში უფრო მარტივი რაღაცების აწონაც გვიწევს და ამაში კი უკვე ფიზიკურ სამყაროში არსებული სასწორები გვესაჭიროება. ამას წინათ საყიდლების სიას ვამზადებდი და გამახსენდა რომ სასწორისთვის ელემენტი მჭირდება, უცებ კი ცნობისმოყვარეობამ შემიპყრო თუ საიდან წარმოიშვა საერთოდ სასწორი, რაღაცები მოვიძიე და ვფიქრობ თქვენთვისაც საინტერესო ექსკურსია გამომივა.
ისტორიის საწყისებში
როგორც აღმოჩნდა სასწორი ერთ-ერთი უძველესი ხელსაწყოა და მის პირველ ვერსიას, რომელიც შედგებოდა ტოლმხარა მხრეულისა და მასზე დაკიდებული თეფშებისგან, ჯერ კიდევ ძველ ბაბილონსა და ეგვიპტეში იყენებდნენ. სასწორი იმდენად მნიშვნელოვან ნივთად მიიჩნეოდა, რომ მის გამოსახულებას პირამიდებზეც კი ვხვდებით. საინტერესოა ისიც, რომ სწორედ პირველი სასწორის მსგავსი უჭირავს თემიდას, რომელიც თანამედროვე მართლმსაჯულების სისტემაში სამართლიანობისა და მოუსყიდაობის საყოველთაო სიმბოლოდაა მიღებული.
სასწორის გამოგონებასთან ერთად ადამიანებმა მის სიზუსტეზე დაიწყეს ფიქრი, ის ბიბლიაშიც კია ნახსენები: „სასწორი და სწორი პინები აქვს უფალს, მისი საქმეა აბგის ყველა საწონი ქვა.“ (იგავნი 16:11). სწორედ ამიტომ პირველი სასწორები მონასტრებში ინახებოდა და მათ ეკლესიის მსახურნი განაგებდნენ.
სასწორმა საკმაოდ გაამარტივა კაცობრიობის ცხოვრება, მაგალითად მას დაეხმარა ერთმანეთისგან გაერჩია ნამდვილი და ყალბი მონეტა, მთელ მსოფლიოში აწონა ყიდვა-გაყიდვის განუყოფელი ნაწილი გახდა. წარმოიშვა სხვადასხვა საზომი ერთეული და გირების ნაირსახეობა.
შუა საუკუნეები
ეს პერიოდი ცნობილია, როგორც „კუდიანების დევნის“ ხანა, შუა საუკუნეებში სასწორს ახალი ფუნქცია დაემატა, ინკვიზიტორები იყენებდნენ სპეციალურ გადასატან გირას, ისინი ჯადოქრობაში ეჭვმიტანილ პირებს წონიდნენ. მიიჩნეოდა, რომ ადამიანი, რომელიც შავი მაგიითაა დაკავებული, ჩვეულებრივზე უფრო ნაკლებს იწონის.
საინტერესოა ისიც, რომ 1586 წელს გალილეო გალილეიმ გამოუშვა სტატია სათაურით „პატარა სასწორი“, სადაც მან გაანალიზა ამბავი არქიმედესა და იერონის გვირგვინის შესახებ. ლეგენდის თანახმად, ჩვენს წელთაღრიცხვამდე III საუკუნეში ძველი საბერძნეთის ქალაქ სირაკუზის მეფემ იერონ II-მ გადაწყვიტა უკვდავი ღმერთებისთვის მადლიერების ნიშნად სამეფო გვირგვინი შეეწირა. ოსტატს საჭირო რაოდენობის ოქრო გადასცა და გვირგვინი შეუკვეთა. დანიშნულ დროს ოსტატმა მეფეს გვირგვინი მოუტანა, რომელსაც იმავე წონა ჰქონდა, რაც თავდაპირველ ოქროს, თუმცა მეფეს მოახსენეს, რომ ოსტატმა მას, პირადი გამორჩენის მიზნით, გარკვეული რაოდენობის ოქრო მოჰპარა და იმავე მასის იაფფასიანი ნივთიერებით, ვერცხლით შეუცვალა. მეფემ ოსტატის გამოაშკარავება მოინდომა და არქიმედეს სთხოვა შეემოწმებინა. დიდმა მეცნიერმა მეფეს უარი არ უთხრა და დახმარება აღუთქვა. ის განუწყვეტლივ ფიქრობდა ამ პრობლემაზე და ერთხელ, როცა აბაზანაში იწვა, ბრწყინვალე აზრი მოუვიდა თავში: სხეული სითხეში ჩაშვებისას საკუთარი მოცულობის სიდიდის სითხეს გამოაძევებს. შესაბამისად, თუ გვირგვინს წყალში ჩაუშვებდა, გამოძევებული წყლის მოცულობა გვირგვინის მოცულობის ტოლი იქნებოდა. ლეგენდის თანახმად, არქიმედე თავის მიგნებამ ისე გაახარა, რომ შიშველი გამოვარდა ქუჩაში შეძახილით: „ევრიკა!“ რაც იმას ნიშნავდა „ვიპოვე!“, „აღმოვაჩინე!“.
გალილეომ სწორად არქიმედეს ნააზრევზე დაყრდნობით და მისი სრულყოფილამდე მიყვანით შექმნა პირველი ნივთიერების სიმკვრივის განმსაზღვრელი ჰიდროსტატული სასწორი.
ნაბიჯ-ნაბიჯ თანამედროვეობისაკენ
მრეწველობისა და ტრანსპორტის განვითარებას მოჰყვა ისეთი სასწორების შექმნა, რომლებიც დიდ დატვირთვებზე იყო გათვალისწინებული. XIX საუკუნის დასაწყისში შეიქმნა ათწილადი და ასწილადი სასწორები. XIX საუკუნის დასასრულსა და XX საუკუნის დასაწყისში გაჩნდა უწყვეტი აწონისათვის განკუთვნილი სასწორები (კონვეიერული, სადოზირებელი და სხვა). სამეცნიერო კვლევისათვის შექმნეს ზუსტი სასწორები (ანალიზური, მიკროანალიზური და სხვა). 2005 წელს კი პირველად გახდა შესაძლებელი დნმ-ის აწონა.
ყოველდღიურობა
დღესდღეობით სასწორი არაერთ სფეროში გამოიყენება, თუმცა ყოველდღიურ ცხოვრებაზე თუ გავაკეთებთ აქცენტს, ძირითადად მას ვხვდებით მაღაზიებში, სამზარეულოსა და ჩვენს ოთახებში. მათი უმეტესობა კი ელექტროა.
ძალიან მნიშვნელოვანია მაღაზიაში გამართული, ცდომილების არ მქონე სასწორის გამოყენება, რათა არც მომხმარებელი აღმოჩნდეს მოტყუებული და გამყიდველმაც არ იზარალოს. მათთვის კი ვისაც, მაგალითად ბაზრობაზე, თავადაც ურჩევნია გადაამოწმოს პროდუქტის წონა, კარგი ვარიანტია ხელის სასწორის გამოყენება.
პროდუქტი ვახსენეთ და კარგი კერძის მომზადებას არა მხოლოდ სწორად შერჩეული მასალა სჭირდება, არამედ რეცეპტის მიყოლაც, ამისთვის კი საჭიროა ამა თუ იმ ინგრედიენტის რაოდენობა სწორედ იქნას შერჩეული, რაშიც სამზარეულოს სასწორი აუცილებლად დაგეხმარებათ.
ადამიანი
თქვენი არ ვიცი და ჩემთვის პირადად ბევრად უფრო კომფორტულია სახლში ვიქონიო სასწორი და ისე ვაკონტროლო საკუთარი წონა. ვფიქრობ, ეს კიდევ ერთი საშუალებაა თითოეულ ადამიანზე მორგებული და უფრო სასიამოვნო გავხადოთ ჯანმრთელობასა და ფორმებზე ზრუნვა.
ჯანმრთელობა ვახსენეთ და არ უნდა დაგვავიწყდეს, რომ ფრიად აუცილებელია ჩვილი ბავშვის წონის მუდმივი კონტროლი, რადგანაც ბავშვის წონა მისი განვითარების ერთი-ერთი მაჩვენებელია და საჭიროა მისი ყოველთვიური შეფასება. წონის მატების შეჩერება თუ კლება ბავშვის ავადმყოფობაზე ან არასწორ კვებაზე მიუთითებს. ამ ასაკის ბავშვისთვის რა თქმა უნდა არ გამოდგება სტანდარტული ფიტნეს სასწორები, ამიტომაც სჯობს არჩევანი ჩვილებზე გათვლილ სპეციალურ მოდელებზე შევარჩიოთ.
თქვენ რაში იყენებთ ხოლმე ყველაზე ხშირად სასწორს?
