იცოდით რომ პირველყოფილი ადამიანები ნადირობის, თევზაობისა და შეგროვების გზით მოპოვებულ საკვებს, მაშინვე მიირთმევდნენ, ამ პერიოდში არავინ ფიქრობდა პროდუქტის გრძელვადიან შენახვაზე. სიტუაცია მას შემდეგ შეიცვალა, რაც ჩვენმა წინაპრებმა ცხოვრების წესი შეიცვალეს და ხელი მიწათმოქმედებას მიჰყვეს. სწორედ ამ ხანებიდან იწყება საკვების შენახვის გზებზე ფიქრი.

თანამედროვე მაცივრის უძველესი წინაპარი ძველი პერსიის პერიოდს ეკუთვნის, ისინი ჯერ კიდევ ჩვ. წ. აღრიცხვამდე სპეციალურ ნაგებობებს აშენებდნენ, რომლებიც მრავალი ფენისგან შედგებოდა, მთავარი ელემენტი კი ცხოველის ტყავი გახლდათ, რაც საბოლოო ჯამში იძლეოდა სივრცეს, სადაც სითბო ნაკლებად შედიოდა, ამას დამატებული „მაცივარს“ ავსებდნენ ყინულითა და თოვლით, პროდუქტი ასეთ შენობაში რამდენიმე კვირით ინახებოდა.

მაცივარი ნაგებობები უცხო არც რომში იყო, იმპერატორი ნერონი დელიკატესების მოყვარული გახლდათ, მისი მზარეულების არსენალში არაერთი ისეთი პროდუქტი შედიოდა, რომელიც სიცივის გარეშე მალფუჭებადი გახლდათ. შეიძლება ითქვას, რომ იმპერატორი იყო პირველი, ვინც თავის სამეფოში მაცივრების ტექნოლოგიის დანერგვა დაიწყო, რადგანაც მან ბრძანა რომ ამ ტიპის საწყობები ყველგან აეგოთ, რათა ცივი სასმელები და ზღვის ეგზოტიკური ძღვენის დაგემოვნება ყველას შესძლებოდა.

პირველი

მაცივრის შექმნის ამოსავალ წერტილად შეიძლება ჩაითვალოს გლაზგოს უნივერსიტეტის მეცნიერის უილიამ კალენის მცდელობა, როდესაც მან 1748 წელს ტემპერატურის შესამცირებლად გამოიყენა თხევადი გაგრილების ეფექტი ინტენსიური ორთქლის დროს. კერძოდ, მან შეცვალა ჩვეულებრივი წყალი დიეთილის ეთერით, რომელიც დაახლოებით 35 გრადუსზე დუღდა და იგი ჰერმეტულ კონტეინერში მოათავსა. ჰაერის ამოტუმბვისას შეიქმნა შემცირებული წნევა, რის გამოც დიეთილის ეთერმა დაიწყო დუღილი ოთახის ტემპერატურაზე, შთანთქავდა სითბოს და აცივებდა ზედაპირს, საიდანაც ორთქლდებოდა.

სამაცივრო ტექნოლოგიის ისტორიის შემდეგი ეტაპი 1860 წელია, ის დაკავშირებულია წყლის ყინულის წარმოებისთვის შექმნილი შთანთქმის აპარატის შექმნასთან, რომელიც ფრანგ ინჟინერს ფერდინანდ კარეს ეკუთვნის.

თანამედროვე მაცივრის პროტოტიპად კი მიჩნეული შეიძლება იქნას 1874 წელს გერმანელი მეცნიერის კარლ ფონ ლინდეს მაცივარი, ის მივიდა დასკვნამდე, რომ დახურულ სივრცეში ჰაერის ან სითხის პირდაპირი გაგრილება ბევრად უფრო ეფექტურია, ვიდრე ხელოვნური ყინულის გამოყენება. მან მოახერხა ლუდის მწარმოებელი დაერწმუნებინა თავის იდეაში და სწორედ მისგან მიეღო დაფინანსება.

1910 წელს ერთ-ერთმა ამერიკულმა კომპანიამ გამოუშვა მსოფლიოში პირველი მაცივარი, მას თავიდან „სახლის ყინულის ქარხანა“ ერქვა, მათი ფასი ათასი ამერიკული დოლარი გახლდათ, რაც იმ დროისთვის აშშ-ში საკმაოდ დიდ თანხად მიიჩნეოდა, ჩვეულებრივ ჰყოფნიდა ფორდის ფირმის ორი ავტომობილის შეძენას. კომპანიამ შეძლო დაახლოებით 40 ცალი მაცივარი გაეყიდა, შემდეგ გაკოტრდა და დაიხურა.

აინშტაინი

შეიძლება ზოგს გაუკვირდეს კიდევაც ის, რომ აინშტაინი თავისუფალ დროს საყოფაცხოვრებო ტექნიკის განვითარებასაც უთმობდა. 1926 წელს მაცივარი უკვე ელექტრო გახდა. თავდაპირველად გამაგრილებლად ტოქსიკური ნივთიერებები გამოიყენებოდა, თუმცა მას მერე, რაც ერთ-ერთი ოჯახი გაუმართავი მაცივრის გამო მოიწამლა, აინშტაინმა ამ პრობლემაზე მუშაობა დაიწყო. მან მსოფლიოს თავის მოსწავლესთან ერთად წარუდგინა სპირტზე მომუშავე მაცივარი, თუმცა იქიდან გამომდინარე, რომ ფრეონი უფრო ეფექტური იყო, მისმა იდეამ პოპულარულობა ვერ მოიპოვა.

ეს საინტერესოა:

• 1950-იან წლებში მაცივრების უმეტესობა თეთრი ფერის იყო. 1950-იანი წლების შუა ხანებში კი დიზაინერებმა ფერადი ვარიანტების შექმნაც დაიწყეს.

• მსოფლიოში ყველაზე დიდი მაცივარი შვეიცარია-საფრანგეთის საზღვარზე მდებარეობს, მისი სიგრძე 27 კილომეტრია, ადრონული კოლაიდერის ნაწილს წარმოადგენს და გაგრილებისთვის 10 ათას ტონა თხევად აზოტს იყენებს.

• პენსილვანიაში არის კანონი, რომლის მიხედვითაც ქუჩაში მაცივარზე ძილი იკრძალება.

• ყველაზე ძვირადღირებული მაცივარი 41 ათასი დოლარი ღირს და ისეთი დანამატები მოჰყვება, როგორიც ორთქლის ღუმელი და ჩაშენებული ყავის აპარატია.

• მაცივრის მაგნიტებით შეგიძლიათ გინესის რეკორდსმენი გახდეთ. ნევადელი ლუის გრინფარბი გინესის რეკორდსმენია, რაც მაცივრის მაგნიტების სიყვარულმა განაპირობა. აშშ-ის მოქალაქეს 45 ათასზე მეტი მაგნიტი მოეპოვება, რომლებსაც გასული საუკუნის 70-იანი წლებიდან აგროვებდა. ლუის მაგნიტები სახლში და ლას ვეგასში მდებარე მუზეუმშიც კი აქვს გამოფენილი.

პატარა / საშუალო / დიდი

დღესდღეობით არაერთი ზომის მაცივარს შევხვდებით, დაწყებული სტანდარტული საყოფაცხოვრებო ვარიანტებიდან, რომლებსაც შეგვიძლია დიდი მაცივრები ვუწოდოთ, ასევე საშუალო მოდელები, რომლებიც კარგი ვარიანტია მინი ბარისთვის, დამთავრებული პატარა მაცივრებით, რომელთა გამოყენების არეალი საკმაოდ ფართოა. პატარა მაცივრები სხვადასხვა კატეგორიის არსებობს: მათ შორის მანქანის ვარიანტები, რომლებიც გთავაზობენ მეტ კომფორტს მგზავრობისას, შეგიძლიათ ცივი წყალი იქნება თუ სხვა თქვენი საყვარელი სასმელი, ასევე სხვა მალფუჭებადი პროდუქტი და წამალიც კი, შორ მანძილზე უსაფრთხოდ გადაიტანოთ.

კოსმეტიკის მაცივრები

თანამედროვეობაში კოსმეტიკა თუ სხვადასხვა ტიპის ესთეტიკური პროცედურები ადამიანთა ცხოვრების განუყოფელ ნაწილად იქცა. კრემები, ნიღბები, ინიექციები თუ ა.შ. საჭიროებს გარკვეულ ტემპერატურას, რათა მათი შენახვის პირობები იქნას დაცული და არ გაგიფუჭდეთ. მაგალითად, ზაფხულში, ძალიან როცა ცხელა, შესაძლოა თუ მათ უბრალოდ ოთახში დადებთ, ტემპერატურამ ისე მოიმატოს, რომ გააფუჭოს და სარგებლის ნაცვლად დაგაზიანოთ. ასევე ზამთარშიც, ძლიერი სიცივეც არაა სასურველი სილამაზის პროდუქციისთვის, ამიტომაც, როგორც წესი, კოსმეტიკის მაცივრებს არა მხოლოდ გაციების, არამედ გარკვეულ დონეზე გათბობის ფუნქციაც აქვს და ისინი პროდუქტისთვის ოპტიმალურ ტემპერატურას ინარჩუნებს.

P.S. ზოგიერთი კოსმეტიკის მაცივარი ისეა მოწყობილი, რომ სახლის პირობებში ხომ მუშაობს და მშვენიერია, გარდა ამისა მანქანაში შესაერთებელი ადაპტერიც აქვს და შეგიძლიათ მთელმა ოჯახმა გადაინაწილოთ. ცივი ლუდი და დამატენიანებელი კრემი, ადგილს ყველაფერს უპოვით. ხოლო თუ გზად მაკიაჟის შესწორებაც ხშირად გიწევთ, შეგიძლიათ არჩევანი სარკიან ვარიანტებზე შეაჩეროთ.